“Acaba ben yeterli miyim?”
“Diğerleri benden daha mı başarılı, daha mı güzel, daha mı güçlü?”
“Hayır dersem beni terk ederler mi?”

Hem Manavgat’taki yüz yüze terapilerimde hem de il dışı ve yurt dışından yaptığım online terapilerde, danışanlarımın büyük çoğunluğu derinlerde bir yerde yukarıdaki sorularla boğuşuyor.

Bu soruların kaynağında genellikle özgüven eksikliği yatar. Kendimize yönelik inançlarımızı şekillendiren bu kavram, yaşamımızın her alanını etkiler: İlişkiler, kariyer, sosyal çevre ve hatta beden dili…

Bu yazıda öz güven eksikliğinin belirtilerini, nedenlerini ve psikoterapi yoluyla nasıl onarılabileceğini detaylıca açıklayacağım.

1. Özgüven Eksikliği Nedir?

Öz güven, kişinin kendine yönelik algısı, değer duygusu ve yeteneklerine olan inancıdır. Öz güven eksikliği ise kişinin:

Kendini yetersiz,

Değersiz,

Kusurlu,

Onaylanmaya muhtaç
hissetmesiyle karakterizedir.

Bu eksiklik, içsel sesin sürekli olarak “başaramazsın”, “yanlış yapacaksın”, “seni beğenmeyecekler” demesiyle kendini gösterir.

2. Özgüven Eksikliğinin Belirtileri

Sürekli onay aramak

“Hayır” diyememek

Sosyal ortamlardan kaçınmak

Başarısını küçümsemek, kendini sabote etmek

Başkalarıyla sık sık kıyaslama yapmak

Eleştiriden aşırı etkilenmek

Hatalardan sonra kendini uzun süre suçlamak

İlişkilerde sınır koyamamak

3. Özgüven Eksikliğinin Nedenleri

a) Çocukluk Yaşantıları

Eleştirel, ilgisiz veya aşırı koruyucu ebeveyn tutumları, bireyin kendi başına bir şey başaramayacağı inancını oluşturabilir.

b) Travmatik Deneyimler

İstismar, alay edilme, dışlanma, başarısızlık deneyimleri öz güvene büyük zarar verebilir.

c) Sürekli Kıyaslanma

Kardeşlerle, sınıf arkadaşlarıyla ya da toplum normlarıyla sürekli karşılaştırılmak kişinin kendi değerini sorgulamasına neden olur.

d) Mükemmeliyetçilik

“Ya en iyi olursam ya da hiç yapmam” inancı, öz güven eksikliğini besler. Çünkü mükemmel olunamayınca suçluluk hissi oluşur.

e) Dış Görünüm ve Beden Algısı Sorunları

Sosyal medya ve toplumsal güzellik kalıpları, özellikle genç bireylerde öz güveni doğrudan etkiler.

4. Özgüveni Geliştirmek İçin Psikolojik Yöntemler

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT):

Öz güveni baltalayan düşünce kalıpları (“Ben yetersizim”, “Kimse beni beğenmez”) fark edilip daha gerçekçi ve yapıcı düşüncelerle değiştirilmeye çalışılır.

Dönüşüm örneği:
“Ben değersizim” → “Şu anda kendimi böyle hissediyorum ama bu duygu gerçekleri yansıtmayabilir. Hayatımda değer gördüğüm alanlar da var.”

Çözüm Odaklı Terapi:

Sorunlara değil, çözüm anlarına odaklanır. Kişinin geçmişte başarabildiklerini hatırlatarak iç kaynaklarını yeniden keşfetmesini sağlar.

Destekleyici Terapi:

Danışanın duygularını rahatça ifade edebileceği güvenli bir alan sağlar. Kendini değerli hissetmesi için ilk adım, duyulmak ve anlaşılmaktır.

EMDR Terapisi:

Öz güven zedelenmesinin arkasında travmatik anılar varsa (örneğin öğretmeni tarafından alay edilme, bir ilişkide değersiz hissetme gibi), EMDR bu anıların işlenmesine yardımcı olur.

Küçük Hedeflerle Güçlenme:

Terapi sürecinde birey, kendi belirlediği küçük hedefleri başardıkça “Ben yapabiliyorum” duygusunu yeniden inşa eder. Bu davranışsal destek, bilişsel dönüşümle birleştiğinde öz güven doğal olarak artar.

5. Özgüven Eksikliğinin Yaşama Etkisi

Kariyer fırsatlarını değerlendirememe

Kırıcı ilişkilerde uzun süre kalma

Başarısını küçümseme, yükselmekten korkma

Hayır diyemediği için sınırlarını koruyamama

Kendini sürekli geri plana atma

Öz güven eksikliği, potansiyelini gösteremeyen ama içinde hep “daha fazlası var” hissi taşıyan insanlara ait bir durumdur. Ve bu insanlar, doğru destekle gerçekten güçlenebilir.

 

Kısacası

Özgüven doğuştan gelen bir özellik değil, geliştirilebilen bir beceridir. Duygularınızı tanıyarak, kendinize yeni bir bakış açısı kazandırarak ve geçmişin üzerinizdeki yüklerini bırakmayı öğrenerek özgüveninizi yeniden inşa edebilirsiniz.

 

Eğer siz de sürekli kendinizi değersiz hissediyor, başkalarıyla kıyaslıyor ya da başarılarınızı küçümsüyorsanız, yalnız değilsiniz. Manavgat’taki ofisimde yüz yüze, şehir dışı ve yurt dışında yaşayanlar içinse online terapi seçenekleriyle öz güven eksikliği üzerine bireysel psikolojik destek sunuyorum. Öz güven eksikliğinizin sosyal hayatınızı engellemesine izin vermeyin. Bana ulaşın birlikte çözelim.

Soru sormak, detaylı bilgi almak ya da randevu oluşturmak için WhatsApp butonuna tıklayabilir veya psikologsinanyuksel@gmail.com adresine mail gönderebilirsiniz.

Kendinize ve ruh sağlığınıza iyi bakın.

 

Uzman Klinik Psikolog Sinan Yüksel
Manavgat Psikolog | Bireysel, Çift ve Cinsel Terapi