Bu sorunun cevabı, yaşadığın psikolojik sıkıntının şiddetine, türüne ve günlük hayatına etkisine bağlıdır. Bazı durumlarda öncelikle psikoloğa gitmek, bazı durumlarda ise psikiyatriste gitmek daha doğru olabilir. Hangi durumda hangi uzmana başvurman gerektiğini detaylıca açıklayalım.

1. Öncelikle Psikoloğa Gitmen Gereken Durumlar

Psikologlar, psikoterapi ve danışmanlık hizmetleri verirler. Yani, davranışsal, duygusal ve düşünsel sorunlarla başa çıkmana yardımcı olurlar. Eğer aşağıdaki durumları yaşıyorsan, öncelikle psikoloğa gitmen daha faydalı olacaktır:

Günlük Hayatını Etkileyen Hafif veya Orta Şiddette Ruhsal Sorunlar

• Kaygı (Anksiyete) ve stres yönetimi sorunları: Günlük hayatta aşırı kaygılı, huzursuz, gergin hissediyorsan.
• Özgüven eksikliği: Kendini yetersiz, değersiz hissetme, sosyal ortamlarda çekingenlik yaşama.
• İlişki ve iletişim problemleri: Partnerinle, ailenle veya arkadaşlarınla sağlıklı iletişim kuramıyorsan.
• Depresif hissetme: Sürekli mutsuz, isteksiz veya hayattan keyif alamıyor ama iş ve sosyal hayatını sürdürebiliyorsan.
• Travma sonrası sıkıntılar: Kötü bir olay yaşadıysan ve bunun etkilerini hissetmeye devam ediyorsan.
• Obsesif düşünceler ve takıntılar: Sürekli aynı düşüncelere takılı kalıyor ama bu durum günlük işlevlerini aşırı derecede bozmuyorsa.
• Cinsel terapi ihtiyacı: Cinsel yaşamında sıkıntılar yaşıyor ve psikolojik destek almak istiyorsan.
• Kendi davranışlarını anlamlandırma ve geliştirme isteği: Neden belirli şekilde davrandığını anlamak, kişisel farkındalığını artırmak istiyorsan.

Psikoloğun Sunduğu Yardımlar

Psikolog, yaşadığın sorunları anlamana ve çözüm yolları bulmana yardımcı olur. Bunu yaparken:

• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), psikodinamik terapi, şema terapi, EMDR gibi terapi yöntemlerini kullanır.
• Sana sağlıklı başa çıkma stratejileri öğretir.
• Duygularını ve düşüncelerini yönetmene yardımcı olur.

Ancak psikolog ilaç yazamaz. Eğer psikolog, psikiyatrik bir rahatsızlığın olduğunu düşünürse, seni bir psikiyatriste yönlendirebilir.

2. Öncelikle Psikiyatriste Gitmen Gereken Durumlar

Psikiyatristler tıp doktorudur ve psikolojik rahatsızlıkların biyolojik ve nörolojik temellerini değerlendirirler. Aşağıdaki durumları yaşıyorsan, doğrudan bir psikiyatriste gitmen daha doğru olacaktır:

Ciddi ve Günlük Hayatını Ağır Şekilde Etkileyen Ruhsal Sorunlar

• Şiddetli depresyon: Hiçbir şeyden keyif almama, sürekli ağlama, yataktan çıkamama, işe veya okula gidememe gibi belirtiler.
• İntihar düşünceleri: Kendine zarar verme isteği, ölüm düşünceleri.
• Halüsinasyonlar veya sanrılar: Gerçekte olmayan şeyleri görmek, duymak, paranoyak düşünceler.
• Şizofreni veya diğer psikotik bozukluklar: Gerçeklik algısında ciddi bozulmalar, içe kapanma, tuhaf konuşma ve davranışlar.
• Bipolar bozukluk: Aşırı enerjik, konuşkan, uyumama dönemleri ile ağır depresyon dönemleri arasında gidip gelme.
• Panik ataklar: Aniden gelen, nefes alamama, kalp çarpıntısı, ölüm korkusu gibi yoğun panik ataklar.
• Şiddetli obsesif-kompulsif bozukluk (OKB): Takıntılar ve zorlayıcı davranışlar nedeniyle hayatının önemli ölçüde etkilenmesi.
• Yeme bozuklukları: Anoreksiya (yemeyi reddetme), bulimiya (aşırı yeme ve kusma) gibi ciddi sorunlar.
• Madde veya alkol bağımlılığı: Bağımlılık geliştirdiğin bir maddeyi bırakmakta zorlanıyorsan.
• Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB): Odaklanma sorunları, dürtüsel davranışlar, aşırı hareketlilik nedeniyle günlük yaşamda ciddi zorluklar yaşıyorsan.

Psikiyatristin Sunduğu Yardımlar

• İlaç tedavisi uygulayabilir. Beyindeki nörotransmitter dengesizliklerini düzenleyen ilaçlar reçete edebilir.
• Tanı koyabilir. Psikolojik rahatsızlıkların tıbbi yönünü değerlendirir ve gerekli testleri yapabilir.
• Hastaneye yatış kararı verebilir. Eğer psikiyatrik hastalık çok şiddetliyse, hastaneye yatış gerektirebilir.
• Psikoterapi uygulayabilir veya psikoloğa yönlendirebilir. Bazı psikiyatristler terapi yapar, ancak çoğu zaman psikoterapi için psikoloğa yönlendirirler.

3. Önce Hangi Uzmana Gitmelisin? Karar Vermek İçin Rehber

Eğer hala karar veremiyorsan, aşağıdaki tablo sana yardımcı olabilir:

Belirti/Sorun	Önce Psikoloğa Gitmelisin	Önce Psikiyatriste Gitmelisin
Hafif veya orta düzey depresyon	✅
Şiddetli depresyon, intihar düşünceleri		✅
Kaygı ve stres yönetimi	✅
Ağır panik ataklar		✅
Sosyal anksiyete, özgüven eksikliği	✅
Takıntılar (hafif-orta düzey OKB)	✅
Şiddetli OKB, takıntılar günlük hayatı mahvediyorsa		✅
İlişki ve iletişim sorunları, çift terapisi	✅
Halüsinasyonlar, sanrılar		✅
Bipolar bozukluk belirtileri		✅
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)		✅
Çocukluk travmaları ve duygusal yaralar	✅
Psikolojik destek ve kişisel farkındalık geliştirme	✅
Uyuşturucu, alkol bağımlılığı		✅

Eğer belirtiler çok şiddetliyse ve günlük yaşamını ciddi şekilde bozuyorsa, önce psikiyatriste gitmelisin. Eğer daha çok duygusal destek ve terapi ihtiyacın varsa, önce psikoloğa gitmek daha doğru olabilir.

 

4. Psikolog ve Psikiyatrist İş Birliği

Bazen önce psikoloğa gidip sonra psikiyatriste yönlendirilmen veya önce psikiyatriste gidip sonra psikolog desteği alman gerekebilir.
Örneğin:

• Şiddetli depresyonun varsa, psikiyatristin ilaç tedavisine başlaması gerekebilir. Ancak ilaç tek başına yeterli olmaz, psikoloğa giderek psikoterapi alman gerekir.
• Hafif depresyon veya anksiyeten varsa, psikolog sana yardımcı olabilir. Eğer terapiden yeterince fayda görmezsen, psikoloğun seni psikiyatriste yönlendirebilir.

Sonuç olarak:

• Hafif ve orta şiddette psikolojik sorunlar için önce psikoloğa git.
• Ciddi ve günlük yaşamı bozan psikiyatrik rahatsızlıklarda önce psikiyatriste git.
• Gerekirse her iki uzmandan da destek al!

 

Psikolojik olarak sorunlar yaşadığınızı düşünüyorsanız en kısa sürede bana ulaşabilirsiniz. Soru sormak, detaylı bilgi ve randevu almak için whatsapp butonuna tıklayabilir veya psikologsinanyuksel@gmail.com mail adresimden bana ulaşabilirsiniz.

 

Kendinize ve ruh sağlığınıza iyi bakın.